(mà nhiều người trong chúng ta cũng chưa đủ chú ý đến)
Các triều đại quân chủ trong lịch sử chúng ta, tỉ như các đời vua Đinh, vua Lý, vua Trần, vua Lê, vua Nguyễn, có bao giờ chúng ta gọi là ... nước Đinh, nước Lý, nước Trần, nước Lê, nước Nguyễn không? Không hề!
Bên Tàu thì khác hoàn toàn.
Chẳng hạn, trong thời Chiến quốc có 7 vương triều tranh nhau hùng cứ mỗi phương, đó là vua Tề, vua Sở, vua Yên, vua Hàn, vua Triệu, vua Ngụy, vua Tần - họ đều gọi là "nước" hết ráo: nước Tề, nước Sở, nước Yên, nước Hàn, nước Triệu, nước Ngụy, nước Tần.
Đây là sự khác biệt, độc đáo hết sức của văn hóa Việt tộc khi đem đối chiếu với Hán tộc:
1) Văn hóa Tàu đồng nhứt vương triều với quốc gia, lấy danh xưng của triều đại trùm lên thay cho quốc hiệu (tên quốc gia).
Thời Chiến quốc, lãnh thổ của vua Triệu gọi luôn là "nước Triệu". Rồi các đời nhà Hán, Đường, Tống, Minh... toàn đội vương triều lên đầu thay cho quốc hiệu, nào là "Đại Hán", "Đại Đường", nào là "Đại Tống", "Đại Minh"...
Mỗi triều đại bên Tàu CHỈ LẤY MỘT danh xưng mà thôi (danh xưng của triều đại).
[ Mãi tới thời hiện đại, bên Tàu mới có quốc hiệu thay cho danh xưng triều đại, gọi là: "Trung Hoa", hoặc là Cộng hòa nhân dân Trung Hoa, hoặc là Trung Hoa dân quốc.
Nói nào ngay, hai chữ "Trung Hoa" cũng đã xuất hiện từ xưa, thường gặp hơn là "Trung Nguyên" và "Hoa Hạ" - nhưng chưa bao giờ "Trung Hoa" trở thành tên nước một cách chính thức, như nói trên, toàn tên triều đại: "Đại Minh", "Đại Thanh", "Đại Tống"... làm trùm phé ]
2) Còn ở văn hóa Việt, dầu ngày xưa quyền bính tối thượng thuộc về vương triều, ưng "trảm" ai thì "trảm" đi nữa, nhưng KHÔNG lấy danh xưng của triều đại để biến thành tên nước, không đồng nhứt nhà vua với quốc gia!
Nói cách khác, việc đặt quốc hiệu lên trên danh xưng triều đại là một "dấu chỉ" để chúng ta nhận biết đây là VĂN HÓA VIỆT!
Đinh Tiên Hoàng lên ngôi, chớ hề gọi "nước Đinh" mà đặt tên nước là: ĐẠI CỒ VIỆT.
Rồi nhà Lý, nhà Trần, nhà Lê... thay phiên nhau nắm quyền nhưng hết thảy cũng đều dùng quốc hiệu, đó là ĐẠI VIỆT.
Vua Gia Long lập nên nhà Nguyễn, chớ hề gọi "nước Nguyễn" mà gọi tên nước là: VIỆT NAM.
Vua Minh Mạng cũng thuộc nhà Nguyễn, chớ hề gọi "nước Nguyễn" mà gọi tên nước là: ĐẠI NAM.
(theo Dụ của vua Minh Mạng, tên nước Đại Nam là gọi rút gọn cho Đại Việt Nam)
Mỗi triều đại bên Việt đều có HAI danh xưng (như danh xưng triều đại "nhà Nguyễn", đồng thời có danh xưng "VIỆT NAM" để làm quốc hiệu), trong khi mỗi triều đại bên Tàu chỉ dùng MỘT danh xưng (lấy danh xưng của triều đình mà thôi).
Sự khác biệt độc đáo dẫn trên, tôi nghĩ, đây là biểu hiện của ý thức về lãnh thổ đã ăn sâu vô trong "huyết quản" VĂN HÓA VIỆT khiến bao đời tiền nhân TRƯỚC ĐÂY không dễ bị đồng hóa là vì vậy...
- Matthew NChuong -